بهترین کشورها برای تحصیل رایگان

• نویسنده: علیرضا لهفتان
• مهاجرت تحصیلی

اگر شما هم به خاطر محدودیت‌های مالی و افزایش سرسام‌آور شهریه‌ دانشگاه‌های جهان از ادامه تحصیل در خارج از کشور نا امید شده‌اید، در این صورت جای هیچ‌گونه نگرانی نیست زیرا برخی از کشورها این امکان را برای دانشجویان و گاها دانش‌آموزان بین‌المللی فراهم می‌کنند تا به صورت رایگان یا با هزینه کم مشغول به تحصیل شوند. شاید رویای شما تحصیل در کانادا، استرالیا، آمریکا و دیگر مقاصد محبوب انگلیسی زبان باشد؛ اما توجه باشید که امکان تحصیل رایگان در چنین کشورهایی بسیار کم است و بنابراین در صورت نداشتن شرایط مالی خوب بهتر است به دنبال تحصیل در کشورهای اروپایی مانند آلمان باشید.

البته تحصیل رایگان بدان معنا نیست که هیچ هزینه‌ای نباید در کشور مقصد بکنید. به عنوان مثال هزینه‌های انجام کارهای اداری، تهیه وسایل آموزشی و غیر آموزشی، خرج زندگی، پرداخت قبوض و یک سری موارد دیگر قطعا شامل حال شما خواهد شد. فراموش نکنید که ارزان یا رایگان بودن تحصیل در دانشگاهی به معنای ‌کیفیت پایین آموزش یا بی‌ارزش بودن مدارک آن نیست و چه بسا بسیاری از دانشگاه‌هایی که چنین مزیت مهمی را برای دانشجویان بین‌المللی فراهم می‌کنند در شاخص‌های رتبه‌بندی مانند QS و Times عملکرد بسیار خوبی دارند. در ادامه با ۹ کشور برتر دنیا برای تحصیل رایگان یا ارزان قیمت در سال ۲۰۲۴ آشنا می‌شوید.

مزایای تحصیل رایگان در خارج از کشور

تحصیل رایگان در دانشگاه‌ها دارای مزیت‌هایی است که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

• می‌توانید به صورت رایگان از خدمات، امکانات و تجهیزات آموزشی و آکادمیک بهره‌مند شوید.
• امکان تحصیل رایگان در بیشتر کشورهای توسعه‌یافته دنیا وجود دارد.
• شما با تحصیل رایگان می‌توانید در هزینه‌های خود صرفه‌جویی قابل‌توجهی کنید.
• بیشتر دانشگاه‌های ارائه‌دهنده آموزش رایگان، رتبه عالی یا بسیار خوبی در سطح جهان دارند.
• می‌توانید برای زندگی خود هزینه بسیار بیشتری کنید.

۱. تحصیل رایگان در اتریش

اتریش یکی از بهترین کشورها برای تحصیل رایگان برای ساکنین اتحادیه اروپا و همچنین گزینه‌ای ارزان برای دانشجویان کشورهای غیر اروپایی است. در اتریش دانشجویان بین‌المللی می‌توانند بدون نیاز به داشتن مجوز تا ۲۰ ساعت در هفته مشغول به کار شوند و تا یک سال پس از فارغ‌التحصیلی این امکان برای آن‌ها وجود دارد تا در این کشور به جستجوی شغل مورد نظر خود بپردازند. از این میان مزیت‌های زندگی در این کشور می‌توان به کیفیت بالای زندگی، امکانات تفریحی متعدد، امنیت بسیار بالا و سیستم درمانی بی‌نظیر اشاره کرد.

دانشجویان برای زندگی در این کشور باید ماهانه حداقل ۱۰۴۸ دلار خرج کنند که البته با استفاده از تکنیک‌های مدیریت بودجه می‌توان تا حدی این میزان را کاهش داد و میانگین هزینه تحصیلی در هر ترم نیز رقمی حدود ۷۶۲ یورو است که قطعا ارزان‌تر از بسیاری از کشورهای جهان می‌باشد. وین پایتخت اتریش نیز یکی از بهترین شهرهای دانشجویی در جهان است که توانست در سال ۲۰۱۹ از این لحاظ رتبه ۱۳ دنیا را بدست آورد. دولت اتریش همچنین طیف وسیعی از بورسیه‌های تحصیلی را در اختیار دانشجویان بین‌المللی قرار می‌دهد که این امر می‌تواند به کاهش هزینه‌های آن‌ها کمک فراوانی کند.

۲. تحصیل رایگان در بلژیک

بلژیک از ۳ منطقه فرانسوی، هلندی و آلمانی زبان تشکیل شده که هر یک در رابطه با هزینه‌های دانشگاه‌ دارای قوانین مخصوص به خود هستند. در این کشور دانشجویان بومی و ساکن اتحادیه اروپا تنها ۹۰۶ یورو در سال شهریه پرداخت می‌کنند و این میزان برای سایر دانشجویان نیز رقم ۴۲۰۰ یورو در سال است که از این لحاظ تقریبا مقرون به صرفه است. شما همچنین برای زندگی در بلژیک باید حدود ۱۱۴۰۰ یورو در سال بودجه در اختیار داشته باشید. در بلژیک دولت اهمیت بسیار بالایی برای مسئله آموزش قائل است و در سال گذشته پایتخت این کشور یعنی بروکسل نیز توانست در وب‌سایت معتبر QS رتبه ۴۳ بهترین شهر دانشجویی جهان را بدست آورد.

در مجموع شهریه نسبتا پایین بلژیک این کشور را به یکی از بهترین مقاصد اروپایی برای دانشجویان تبدیل کرده است. در بلژیک دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی با دریافت مجوز اقامت یک ساله می‌توانند به جستجوی شغل مورد نظر خود بپردازند و همچنین دولت امکان ۲۰ ساعت کار در حین تحصیل را برای آن‌ها فراهم می‌کند. از میان مزیت‌های تحصیل در بلژیک نیز می‌توان مواردی مانند آموزش ارزان، داشتن دانشگاه‌های با رتبه برتر، اهمیت به نوآوری، کیفیت بالای زندگی، نرخ پذیرش نسبتا خوب، امکان تحصیل به زبان انگلیسی و تنوع فرهنگی را نام برد.

۳. تحصیل رایگان در دانمارک

استاندارد بالای آموزش و شیوه تدریس مبتنی بر نوآوری، دانمارک را تبدیل به مقصدی عالی برای تحصیل در خارج از کشور تبدیل کرده است و دولت این کشور نیز طیف گسترده‌ای از برنامه‌های تحصیلی را برای دانشجویان فراهم می‌کند. تحصیل در دانشگاه‌های این کشور برای دانشجویان دانمارکی، شهروندان اتحادیه اروپا و سوئیس رایگان ارائه است. در دانمارک همچنین از افرادی که در برنامه‌های آموزشی تبادل دانشجو ثبت‌نام می‌کنند، هیچگونه شهریه‌ای دریافت نمی‌شود. هزینه تحصیل برای سایر دانشجویان بین‌المللی نیز بسته به نوع رشته، دوره و دانشگاه بین ۶ تا ۱۶ هزار یورو در سال متغیر می‌باشد که به نسبت مقرون‌به‌صرفه است. هزینه زندگی در دانمارک از حدود 1215 یورو در ماه شروع می‌شود که البته دانشجویان با استفاده از تکنیک‌های مدیریت بودجه و صرفه‌جویی در هزینه‌های خود می‌توانند حدود ۲۰٪ آن را کاهش دهند.

دانشجویان بین‌المللی در دانمارک می‌توانند 20 ساعت در هفته و به صورت تمام وقت در تعطیلات تابستانی کار کنند. کسانی که می‌خواهند پس از پایان تحصیلات خود در دانمارک کار کنند نیز می‌توانند با ارسال درخواست اقامت ۶ ماهه به جستجوی شغل مورد نظرشان بروند. توجه داشته باشید که با اینکه تحصیل در دانمارک نسبت به سایر گزینه‌های این مقاله کمی گران‌تر است اما فراموش نکنید که این کشور با داشتن سرانه درآمدی ۷۱،۰۰۰ دلاری در رتبه ۹ دنیا قرار دارد و در نتیجه با داشتن امکان کار در حین تحصیل می‌توانید تا حد زیادی هزینه‌های خود را جبران کنید.

۴. تحصیل رایگان در فرانسه

دانشگاه‌های دولتی فرانسه جزء ارزان‌ترین و با کیفیت‌ترین‌ها در سطح جهان هستند. به عنوان مثال شهریه تحصیل کارشناسی در دانشگاه‌های دولتی این کشور تنها  حدود 2770 یورو در سال است که در مقایسه با بیشتر کشورهای اروپایی گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه به شمار می‌آید. علاوه بر این فرانسه یکی از بهترین مقاصد دانشجویی در دنیا است و طبق آخرین آمارها حدود 370،000 دانشجوی بین‌المللی در موسسات آموزش این کشور در حال تحصیل هستند. دانشجویان در فرانسه می‌توانند تا 964 ساعت در سال کار کنند و پس از فارغ التحصیلی نیز یک سال فرصت پیدا کردن شغل در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد. در مجموع نیز اگر به دنبال تحصیل رایگان یا ارزان هستید، ما فرانسه را به شما پیشنهاد می‌کنیم. با این حال در فرانسه یک سری هزینه‌هایی اداری از دانشجویان دریافت می‌شود که میزان آن چیزی در حدود ۱۷۰ یورو است.

با اینکه امکان تحصیل رایگان برای دانشجویان غیر اروپایی پایین است اما دولت فرانسه قصد دارد که در آینده نزدیک میزان بورسیه تحصیلی دانشجویان بین‌المللی را سه برابر کند. توجه داشته باشید که بیشتر دوره‌های بدون هزینه در این کشور به زبان فرانسه برگزار می‌شوند، با این حال اخیرا برنامه‌های تحصیلی رایگان زبان انگلیسی نیز رو به افزایش بوده و معمولا اکثر آن‌ها مرتبط با مقطع کارشناسی ارشد هستند. شما همچنین می‌توانید قبل از ثبت‌نام در دانشگاه مورد نظرتان وارد یکی از کالج‌های این کشور شده و زبان فرانسه خود را تقویت کنید که البته استفاده از این روش کمی هزینه‌بر است. هزینه زندگی در فرانسه نیز نسبتا پایین است و در سال باید رقمی حدود ۱۲،۰۰۰ یورو در سال هزینه کنید. با این حال این هزینه در شهرهای بزرگ به ویژه پاریس بسیار بیشتر از سایر شهرهای این کشور است.

۵. تحصیل رایگان در آلمان

به جرات می‌توان آلمان را شناخته‌‌شده‌ترین کشور جهان برای تحصیل رایگان به شمار آورد که همواره یکی از بهترین گزینه‌ها برای مهاجرت تحصیلی به شمار می‌رود. دولت آلمان وظیفه دارد که بودجه تحصیلی دانشجویان را صرف نظر از ملیت آن‌ها تامین ‌کند. در مجموع دانشجویان بین‌المللی از سرتاسر جهان می‌توانند برای تحصیل رایگان در دانشگاه‌های دولتی آلمان درخواست پذیرش ارسال کنند. نکته مثبت این است که تمام دانشگاه‌های دولتی آلمان کاملا رایگان هستند، با این حال دانشجویان باید یک سری هزینه‌های اداری (حدود ۱۵۰ تا ۲۵۰ یورو) را پرداخت کنند که قطعا بسیار ناچیز است. علت رایگان بودن تحصیل در آلمان این است که دولت این کشور طبق مصوبه‌ای در سال ۲۰۱۴ پرداخت شهریه برای تمام دانشجویان را لغو کرد.

علاوه بر این دانشگاه‌های آلمان از لحاظ رتبه جهانی، کیفیت آموزش، سطح امکانات و تجهیزات در سطح دنیا عملکرد بسیار خوبی دارند و شما می‌توانید به آسانی و پس از فارغ‌التحصیلی وارد بازار کار بزرگ این کشور شوید که البته برای پیدا کردن شغل مد نظرتان تنها ۱۸ ماه به شما فرصت داده می‌شود. امروزه آلمان دارای بیش از ۴۴۰ هزار دانشجوی بین‌المللی است که این امر نشان‌دهنده محبوبیت بالای این کشور برای ادامه تحصیل می‌باشد. دانشجویان بین‌المللی در آلمان می‌توانند در حین تحصیل خود به مدت ۱۲۰ روز تمام وقت و ۲۴۰ نیم‌روز به صورت پاره وقت مشغول به کار شوند.‌ توجه داشته باشید که تحصیل در دانشگاه‌های خصوصی یا همان غیرانتفاعی این کشور رایگان نیست و برای تامین مخارج زندگی خود نیز باید ثابت کنید که می‌توانید در سال حدود ۱۱ هزار دلار تامین کنید. این نکته را نیز فراموش نکنید که ممکن است برای تحصیل در تعداد محدودی از دوره‌ها و رشته‌ها از شما شهریه دریافت شود.

۶. تحصیل رایگان در جمهوری چک

جمهوری چک به خاطر داشتن قلعه‌های تاریخی، معماری جذاب و چشمه‌های آبگرم در سطح جهان شناخته‌شده است. این کشور همچنین مقصدی محبوب برای ادامه تحصیل برای دانشجویان بین‌المللی است. کسانی که به زبان چکی صحبت می‌کنند می‌توانند به صورت رایگان به تحصیلات خود در دانشگاه‌های دولتی جمهوری چک ادامه دهند. میزان شهریه برای دانشجویانی که می‌خواهند به زبان انگلیسی تحصیل کنند نیز تقریبا ارزان بوده و افراد باید سالانه بسته به نوع دانشگاه و رشته 4،000 تا 12،000 یورو هزینه بپردازند. هزینه ماهانه زندگی در این کشور نسبتا کوچک حدود 1071 یورو در ماه است که البته این میزان تا حد زیادی به سبک زندگی و نحوه مدیریت بودجه افراد دانشجو بستگی دارد.

در جمهوری چک تنها کسانی می‌توانند در حین تحصیل کار کنند که در یکی از دوره‌های آموزشی مورد تایید وزارت آموزش این کشور ثبت‌نام کرده باشند. دانشجویان در مجموع می‌توانند حداکثر تا ۲۰ ساعت در هفته مشغول به کار شوند و فارغ‌التحصیلان نیز برای یافتن کار تنها ۹ ماه فرصت دارند. در مجموع نیز با توجه به بررسی‌ها می‌توان به این نتیجه رسید که هزینه‌های زندگی و تحصیل در جمهوری چک تا حدی ارزان‌تر از بسیاری از کشورهای اروپای غربی است. شهر پراگ پایتخت چک نیز در رتبه 35 بهترین شهرهای دانشجویی QS قرار دارد.

۷. تحصیل رایگان در سوئد

سوئد به شهروندان خود و اتباع اتحادیه اروپا آموزش رایگان ارائه می‌دهد و سایر دانشجویان بین‌المللی باید برای تحصیل در دانشگاه‌های این کشور شهریه‌ای حدود ۷۵۰۰ یورو در سال بپردازند. این کشور به دلیل داشتن سیستم آموزشی نوین که تمرکز آن بر کار گروهی و عملی است در سطح جهان شناخته‌شده است. سوئد علاوه بر این دارای دانشگاه‌هایی با رتبه برتر در وب‌سایت‌های معتبری مانند QS است و در نتیجه افراد با تحصیل در آن‌ها می‌توانند تقریبا به آسانی وارد بازار کار این کشور شوند. دانشجویان بین‌المللی در سوئد می‌توانند هر چند ساعت که می‌خواهند مشغول به کار شوند اما این امر مشروط به این است که افراد 40 ساعت در هفته را صرف حضور در کلاس‌های دانشگاه و انجام مسئولیت‌های تحصیلی خود کنند.

دانشجویان پس از فارغ التحصیلی همچنین می‌توانند به منظور پیدا کردن شغل مجوز اقامت خود را برای یک سال تمدید کنند. سوئد همچنین بورسیه‌های مختلفی را در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد و در مجموع نیز بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهند که این کشور یکی از بهترین مقاصد برای تحصیل رایگان است. علاوه بر این تحصیل در مقطع دکترا برای تمام دانشجویان بین‌المللی رایگان است.

۸. تحصیل رایگان در ایسلند

ایسلند به دلیل ارائه آموزش رایگان و ارزان در سطح جهان شناخته شده است و دانشجویان بین‌المللی با ورود به دانشگاه‌های دولتی آن‌ها می‌توانند از مزایای بسیاری بهره‌مند شوند که از بین آن‌ها می‌توان مواردی مانند سیستم آموزشی قدرتمند، امنیت بالا، زندگی هیجان‌انگیز، تنوع فرهنگی بالا، توجه ویژه به نوآوری، تنوع دوره‌های تحصیلی و امکانات و تجهیزات مدرن را نام برد. همچنین بیشتر ساکنان این کشور علاوه بر زبان مادری خود می‌توانند به زبان انگلیسی نیز صحبت کنند و در نتیجه برای برقراری ارتباط با افراد جامعه نیاز نیست حتما به زبان ایسلندی مسلط باشید. با این حال توجه داشته باشید که هزینه زندگی در ایسلند با وجود ارائه آموزش رایگان نسبتا گران است و باید به صورت میانگین ماهانه بین 1369 تا 1976 یورو به آن بودجه اختصاص دهید. در این کشور دانشجویان بین‌المللی می‌توانند در طول سال تحصیلی تا 15 ساعت در هفته کار کنند و پس از فارغ‌التحصیلی نیز ۶ ماه برای یافتن شغل فرصت در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد.

۹. تحصیل رایگان در یونان

یونان نیز مانند سایر کشورهای این مقاله امکان تحصیل رایگان و ارزان را برای دانشجویان فراهم می‌کند. علاوه بر این یونان یکی از توریستی‌ترین کشورهای جهان است و در نتیجه شما می‌توانید از یک زندگی دانشجویی با هیجان بالا لذت ببرید. میانگین هزینه زندگی برای دانشجویان بین‌المللی حدود ۸۰۰ یورو در ماه است که نسبت به بسیاری از مقاصد تحصیلی دیگر دنیا گزینه ارزانی به شمار می‌آید. یونان همچنین میزبان تعدادی از دانشگاه‌های معتبر در سطح جهان است که این کشور را به یکی از بهترین مقاصد برای تحصیل رایگان تبدیل کرده است. در یونان دانشجویان می‌توانند در طول ترم تا 20 ساعت در هفته کار کنند که البته این میزان در ایام تعطیلات تا ۴۰ ساعت افزایش پیدا می‌کند. با این حال توجه داشته باشید که نرخ بیکاری در یونان نسبت به بیشتر کشورهای توسعه یافته کمی بالاتر بوده و در نتیجه ممکن است در یافتن شغل دچار مشکلاتی شوید. هزینه تحصیل در این کشور برای دانشجویان بومی و شهروندان اتحادیه اروپا رایگان است و سایر دانشجویان نیز باید بین ۱۴۰۰ تا ۲۰۰۰ یورو در سال پرداخت کنند.

نکاتی در رابطه با تحصیل رایگان

کسانی که به دنبال تحصیل رایگان در خارج از کشور هستند بهتر است به نکات زیر توجه کنند:

• لزوما امکان تحصیل رایگان در هر کشوری وجود ندارد.
• برخی کشورها امکان تحصیل رایگان در مدارس را نیز فراهم می‌کنند.
• قوانین و شرایط آموزش رایگان در برخی کشورها ممکن است در طول زمان تغییر کنند.
• قبل از هر اقدامی مطمئن شوید که از شرایط کافی برای تحصیل رایگان در دانشگاه مورد نظرتان برخوردار هستید.
• تحصیل در دانشگاه‌های رایگان رقابتی بوده و در نتیجه بهتر است با سوابق تحصیلی خوبی نامه درخواست پذیرش ارسال کنید.
• اکثر کشورهای اروپا تنها به شهروندان خود و اتحادیه اروپا امکان تحصیل رایگان می‌دهند.
• علاوه بر تحصیل رایگان حتما در رابطه با هزینه‌‌های زندگی در کشور مورد نظرتان نیز تحقیق کنید.