معرفی معیارها و سیستم‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و کالج‌ها

• نویسنده: نریمان پارسا
• آموزشی

هر ساله رنکینگ و رتبه‌بندی‌های جدید و بروزرسانی شده از دانشگاه‌ها و موسسات آموزش سطح عالی جهان و دانشگاه‌های در هر کشور منتشر می‌گردد. این رتبه‌بندی‌ها که همگی می‌توانند به عنوان یک راهنما و کمک کننده برای انتخاب و تصمیم‌گیری بهتر برای متقاضیان مهاجرت تحصیلی نیز تلقی شوند، توسط موسسات و نشریات معتبر جهانی با بررسی‌ معیارهای مورد نظر در جهت تعیین رتبه دانشگاه یا کالج مورد نظر صورت گرفته و ما در این مطلب صرفا به بررسی مشهورترین و معتبرترین رنکینگ‌های جهانی پرداخته و از بیان سیستم‌های امتیازبندی محلی و مخصوص هر کشور صرف نظر می‌نماییم و ضمن آنکه این رتبه‌بندی‌های مورد بررسی در این مطلب، نتایج را هم در مقیاس جهانی و هم برای دانشگاه‌های هر کشور ارائه می‌دهند. اما قبل از معرفی رتبه‌بندی‌های معتبر جهانی، بهتر است که ابتدا معیارهای مد نظر و تقریبا مشترک بین کلیه این سیستم‌های رتبه‌بندی را بررسی نماییم؛ با وبلاگ ادب ویزا همراه باشید.

معیارهای رتبه‌بندی موسسات آموزشی

قبل از بررسی ملاک‌های رنکینگ باید توجه نمود که منظور ما از موسسات آموزشی برای رتبه‌بندی، موسسات تحصیلات عالی و دانشگاهی مانند دانشگاه‌ها، کالج‌ها و... مد نظر است و در این رتبه‌بندی‌ها کلیه دانشگاه‌ها مانند دانشگاه‌های دولتی و عمومی، خصوصی، دانشگاه‌ها و کالج‌های مذهبی یا نظامی و... در لیست‌های مشترک مشمول رتبه‌بندی می‌شوند. امتیازبندی دانشگاه‌ها و کالج‌ها با معیارها و فاکتورهای متنوعی رتبه‌بندی می‌شوند. البته عموما هیچ یک از رتبه‌بندی‌ها نمای جامعی از نقاط قوت موسسات را ارائه نمی‌دهند؛ زیرا همه آن‌ها طیف وسیعی از ویژگی‌های قابل اندازه‌گیری را برای نتیجه گیری بر اساس نتایج خود انتخاب می‌کنند اما تکیه و استناد بر آن‌ها و تصمیم‌گیری بر مبنای این آمار و رتبه‌بندی‌ها می‌تواند تا حد بسیار زیاد و تقریبا نزدیک به یقین و اطمینان در انتخاب مسیر درست تاثیرگذار باشد. این رتبه‌بندی‌ها در بازه‌های زمانی مختلف توسط دولت‌ها، نشریات، مجلات، روزنامه‌ها، وبسایت‌های سیستم‌های رتبه‌بندی مورد بحث و مقالات آکادمیک منتشر می‌شوند و در هر بروزرسانی می‌توان تغییرات تقریبا بسیاری به ویژه برای موسسات آموزشی با رتبه‌بندی‌های پایین‌تر را مشاهده نمود.

علاوه بر بررسی کلی موسسه آموزشی، سازمان‌های وابسته و برنامه‌های آنان، دپارتمان‌ها و دانشکده‌ها، برای رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و کالج ها معیارهای متنوع دیگری از جمله بودجه و دارایی، کیفیت تحقیقات و مطالعات، تجربه و تخصص متخصصین فعال در آن به ویژه اساتید، موسسه آموزشی و دانشگاه، تاثیرات موسسه مد نظر بر گسترش تحقیقات کشوری و جهانی، نحوه و معیارهای پذیرش از نظر صلاحیت‌ها، تنوع دوره‌های تحصیلی، نژادی، مقاطع مختلف، گزینه‌های پیش روی دانشجویان در حین تحصیل و همچنین برای بعد از تحصیل و بازار کار، تعداد جوایز و افتخارات کالج یا دانشگاه مد نظر، بین‌المللی‌سازی نمودن امور تحصیلی و آموزشی، نرخ اشتغال فارغ‌التحصیلان بعد از اتمام درس، امکانات دانشگاه مانند آزمایشگاه‌ها، تسهیلات دانشجویی، امکانات کلاس‌های درسی و تکنولوژی‌های بکار رفته در آن دانشگاه یا کالج و چندین مورد دیگر، ارتباط و تاثیر موسسه آموزشی مد نظر بر صنعت، شهرت‌های پیشین آن دانشگاه و یا کالج و چندین موارد دیگر را مد نظر قرار می‌دهند اما باید گفت که معیار اصلی این سیستم‌های رتبه‌بندی بیشتر بر اساس کیفیت نظام آموزشی و برنامه‌های درسی و همچنین خروجی نهادی ناشی از مطالعات و تحقیقات آن موسسه مورد نظر می‌باشد.

مشهورترین سیستم‌های رتبه‌بندی جهانی

رتبه‌بندی کیو اس (QS Ranking)

رنکینگ کیو اس (کیو-اس یا همان QS) یک سیستم رتبه‌بندی برای دانشگاه‌ها و موسسات بوده که بصورت سالیانه و توسط کمپانی انگلیسی Quacquarelli Symonds که تحلیل‌گر سطح کیفی آموزشی موسسات آموزشی و دانشگاه‌ها است منتشر می‌شود و در واقع کیواس (QS) مخفف نام این کمپانی تاسیس شده در سال 1990 می‌باشد. رتبه‌بندی QS مورد تأیید گروه خبره بین‌المللی رتبه‌بندی (IREG) قرار گرفته و به عنوان یکی از 3 رتبه‌بندی دانشگاهی مشهور در جهان در کنار رتبه‌بندی تایمز و رتبه‌بندی ARWU یا همان رتبه‌بندی شانگهای قرار دارد. رنکینگ کیو اس این رتبه‌بندی‌ها در آمار سالانه را هم به صورت جهانی و هم مختص تقریبا همه قاره‌ها و هر کشور ارائه می‌دهد. مطابق با رتبه‌بندی این سیستم، 10 دانشگاه برتر در سال 2021 عبارتند از:

رتبه‌بندی تایمز (THE)

رتبه‌بندی تایمز با نام کامل Times Higher Education World University Rankings یا به اختصار THE از دیگر 3 رتبه‌بندی‌های معتبر و برتر جهانی در کنار رنکینگ کیواس و ARWU می‌باشد.  این رتبه‌بندی نیز همانند رتبه‌بندی کیو اس، نتایج خود را بصورت سالانه ارائه داده و این رتبه‌بندی‌ها در آمار سالانه را هم به صورت جهانی و هم مختص تقریبا همه قاره‌ها و هر کشور ارائه می‌دهد و در مجله Times Higher Education به چاپ می‌رساند. مطابق با رتبه‌بندی این سیستم، 10 دانشگاه برتر در سال 2021 عبارتند از:

رتبه‌بندی شانگهای (ARWU)

رتبه‌بندی شانگهای با نام کامل Academic Ranking of World Universities یا به اختصار ARWU (با عنوان کمتر شناخته شده SJTU) از دیگر 3 رتبه‌بندی‌های معتبر و برتر جهانی در کنار رنکینگ کیو اس و تایمز می‌باشد.  این رتبه‌بندی نیز همانند 2 رتبه‌بندی ماقبل، نتایج خود را به صورت سالانه ارائه داده و این رتبه‌بندی‌ها در آمار سالانه را هم بصورت جهانی و هم مختص تقریبا همه قاره‌ها و هر کشور ارائه می‌دهد و به طور سالانه و توسط دانشگاه جیائو تونگ شانگهای در چین ارائه می‌گردد که از سال 2003 و با در نظر گرفتن شاخص‌های چند فاکتوره شناخته شده که ابتدا در مجله اکونومیست نتایج خود را چاپ نموده و سپس بطور رسمی‌تر و از سال 2009 با حق کپی رایت بطور سالانه آمار خود را انتشار می‌دهد. مطابق با رتبه‌بندی این سیستم، 10 دانشگاه برتر در سال 2021 عبارتند از:

رتبه‌بندی US News

رتبه‌بندی نشریه نیوزویک آمریکا یا همان U.S. News & World Report (به اختصار همان (US News از دیگر رتبه‌بندی‌های معتبر و برتر جهانی پس از 3 سیستم رنکینگ و رتبه‌بندی مشهور ذکر شده در بالا می‌باشد.  این رتبه‌بندی نیز همانند دیگر رتبه‌بندی‌های معرفی شده، نتایج خود را بصورت سالانه ارائه داده و در واقع Us News یک کمپانی رسانه‌ایی آمریکایی بوده که اخبار، نظرات، بازخورد و توصیه مشتریان و مصرف‌کنندگان، رتبه‌بندی‌ها و تحلیل‌های داده را ارائه می‌دهد. این کمپانی اولین رنکینگ و رتبه‌بندی جهانی برای دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی را در سال 2014 ارائه داد که سریعا شناخته و تبدیل به یکی از معتبرترین سیستم‌های رتبه‌بندی موسسات آموزشی گردید. این کمپانی در مجله و نشریات خود موارد متعدد دیگری را هم از جمله بیمارستان‌ها و... را نیز رتبه‌بندی می‌نماید. مطابق با رتبه‌بندی این سیستم، 10 دانشگاه برتر در سال 2021 عبارتند از: