راهنمای جامع تحصیل در آلمان؛ از شرایط تا هزینه‌ها در 2024

آلمان از جمله کشورهای پرطرفدار برای مهاجرت تحصیلی است. زیرا تحصیل در مدارس و مراکز آموزشی دولتی در آلمان رایگان است؛ البته تحصیل در مراکز خصوصی، برای دانشجویان و دانش آموزان هزینه‌بر خواهد بود. در حالت کلی کشور آلمان به دلیل داشتن شرایط اقتصادی بسیار عالی، سطح آموزشی بالا، امکانات رفاهی و اجتماعی، برای مهاجرت تحصیلی گزینه خوبی است. اما شرایط تحصیل در آلمان چیست؟ آیا هزینه تحصیل و زندگی در این کشور بالاست؟ اگر قصد تحصیل در آلمان را دارید، باید جوانب مختلف را بررسی کرده و تصمیم خود را قطعی کنید. در این مطلب از بلاگ ادب ویزا، درباره هر آنچه باید در مورد تحصیل در آلمان بدانید صحبت می کنیم.

مختصر اطلاعات کلیدی در مورد آلمان

• نام رسمی: جمهوری فدرال آلمان
• پایتخت: برلین
• نوع حکومت: فدرالیسم جمهوری پارلمانی
• واحد پول: یورو
• زبان رسمی: آلمانی
• مساحت کل: 357 هزار کیلومتر مربع (رتبه 63 در جهان)
• تعداد ایالت:   26
• جمعیت: 83.25 میلیون نفر (آمار سال 2024 )
• شرایط اقلیمی: عموما معتدل و مایل به سرد به ویژه در شمال کشور
• میزان تولید ناخالصی: 5.8 تریلیون دلار در سال 2024
• متوسط سرانه: 43000 هزار دلار در سال
• نرخ بیکاری: 5.9 درصد (آمار سال 2024)
• بزرگ‌ترین شهر: برلین
• محبوب‌ترین شهرها: برلین، مونیخ، هامبورگ، فرانکفورت، کلن، اشتوتگارت، لایپزیگ و...
• تعداد دانشگاه‌های معتبر: 49 دانشگاه معتبر در سطح جهان

چرا آلمان را برای تحصیل انتخاب کنیم؟

آلمان به دلیل ارائه آموزش رایگان، چهارمین کشور مهاجر پذیر جهان بوده و در کنار آمریکا، کانادا و استرالیا در زمینه مهاجرت تحصیلی حرف اول را می‌زند. بیش از 30 درصد دانشجویان این کشور را دانشجویان بین‌المللی تشکیل می‌دهند. همچنین مدرک دانشگاه‌های آلمان مورد قبول بسیاری از کارفرمایان در سراسر اروپا، آمریکا و سایر کشورها است. دانشجویان بعد از تحصیل در آلمان به راحتی می‌توانند با مدرک دانشگاهی خود مشغول به کار شوند.

از دیگر دلایل محبوبیت آلمان در مهاجرت تحصیلی می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

1. کیفیت بالای مراکز تحصیلی: دانشگاه‌های آلمان با در اختیار داشتن بالاترین رتبه‌های بین‌المللی، از بهترین و جدیدترین روش‌های آموزشی استفاده می‌کنند.
2. تحصیل کم هزینه: هزینه تحصیل در آلمان نسبت به سایر کشورها بسیار پایین است. شهریه در اغلب دانشگاه‌ها در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد نزدیک به صفر است. زیرا دولت بودجه مورد نیاز دانشگاه‌ها را تامین می‌کند.
3. تنوع بالای رشته‌های تحصیلی: در دانشگاه‌های آلمان رشته‌های تحصیلی متنوعی به دانشجویان بین المللی تدریس می‌شود. به همین دلیل دانشجویان می‌توانند طیف گسترده‌تری از رشته‌ها را بر اساس علاقه‌ خود برای تحصیل در آلمان انتخاب کنند.
4. تیتر نامناسب: کشور آلمان علاوه بر اینکه فرصت مناسب برای ادامه تحصیل در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد، به دلیل داشتن سطح رفاه بالا و زیرساخت‌های تفریحی، امکانات شگفت انگیزی در اختیار شهروندان و دانشجویان بین المللی می‌گذارد. در این حالت دانشجویان می‌توانند در اوقات فراغت خود تفریحات متنوعی داشته باشند.
5. ارتباط صنعت با دانشگاه‌ها: هدف اصلی دانشگاه‌ها در آلمان، ارتباط دانشجویان با صنعت و پیاده‌سازی تئوری‌های علمی در دنیای واقعی است. به همین دلیل در برنامه‌های دانشگاهی واحدهای عملی زیادی گنجانده شده است. این امر باعث ورود هرچه سریع‌تر دانشجویان به بازار کار می‌شود.
6. کشف استعدادهای نهفته: مراکز تحصیلی در آلمان با برگزاری برنامه‌های تکمیلی به دنبال کشف استعدادهای دانشجویان و پرورش آن‌ها هستند. استعدادیابی در آلمان به قدری مهم است که دانشجویان همزمان با تحصیل در آلمان (و حتی بعد از فارغ التحصیلی) می‌توانند با کمترین دغدغه به علاقه‌مندی‌ها و استعدادهای خود برسند و آن‌ها را شکوفا کنند.
7. امنیت بالا: آلمان در بین بسیاری از کشورهای اروپایی امنیت بالایی دارد. میزان جرم و جنایت در این کشور نسبت به بسیاری از کشورهای اروپا و دیگر نقاط جهان بسیار پایین‌تر است. پلیس، قانون و فرهنگ آلمان باعث شده تا این کشور در طول شبانه روز امنیت بالایی داشته باشد. همین امر باعث شده تا جوانان و نوجوانان خصوصا دانشجویان بین‌المللی با آسودگی خاطر به این کشور مهاجرت نمایند.

بعد از آشنایی با مزایای تحصیل در آلمان می‌توانیم به بررسی سیستم آموزشی این کشور بپردازیم.

سیستم آموزشی آلمان به چه صورتی عمل می‌کند؟

سیستم آموزش آلمان طبق قوانین و مقررات قانون اساسی "Grundgesetz" عمل می‌کند. وزارتخانه آموزش، امور فرهنگی و علوم فدرال مرجع اصلی تدوین دستورالعمل‌های سیاست‌گذاری آموزش، علوم، هنر و تصویب قوانین مرتبط و مقررات اداری این سیستم هستند. این وزارتخانه‌ها بر کلیه فعالیت‌های موسسات آموزشی، سازمان‌ها و بنیادها نظارت دارند. همچنین با فدراسیون‌های مهم کشوری و مقامات نظارتی ایالات آلمان همکاری مستقیم می‌کنند.

نظام آموزشی آلمان به طور کلی به پنج مقطع اصلی تقسیم می‌شود:

• آموزش اوایل دوران کودکی(Early Childhood Education): آموزش‌های اوایل دوران کودکی شامل مهدکودک‌های روزانه می‌شود که کودکان در بازه سنی 1 تا 5 سالگی می‌توانند در این دوره‌ها شرکت کنند. حضور در دوره‌های مهدکودک اجباری نیست.
• آموزش ابتدایی (Primary Education): کودکان از سن 6 سالگی به بعد می‌بایست در مقطع ابتدایی مدارس آلمان مشغول به تحصیل شوند. مقطع ابتدایی شامل 4 سال تحصیلی است و معمولا دانش آموزان تا سن 9 سالگی در این مقطع مشغول به تحصیل می‌شوند.
• آموزش دوره متوسطه (Secondary Education): دوره دبیرستان در آلمان به دو دوره اول و دوم تقسیم می‌شود. دانش آموزان بین سنین ده تا هجده سالگی مشغول به تحصیل در دبیرستان‌های آلمان می‌شوند. این مقطع تحصیلی شامل 9 سال آموزش است که 5 سال اول مربوط به دوره اول دبیرستان و 4 سال بعدی مربوط به دوره دوم دبیرستان می‌شود.
• آموزش دانشگاهی (Tertiary Education): بعد از دوره‌های ابتدایی و دبیرستان نوبت به دوره‌های آکادمیک و دانشگاهی می‌رسد. دانشگاه‌های آلمان همانند دانشگاه‌های سایر نقاط دنیا مقاطع اصلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا را ارائه می‌دهند.
• تحصیلات تکمیلی  (Continuing Education) و کالج: کالج‌ها در آلمان معادل موسسات فنی و حرفه‌ای در کشور خودمان هستند. دانشجویان برای آشنایی با رشته تحصیلی مد نظر خود در دانشگاه یا تقویت زبان آلمانی در این دوره شرکت می‌کنند. معمولا دوره‌های کالج یک ساله هستند.

انواع ویزای تحصیلی در آلمان

اداره مهاجرت آلمان برای متقاضیان تحصیل در این کشور 3 نمونه مختلف ویزای تحصیلی صادر می‌کند. این ویزاها عبارتند از:

• ویزای دانشجویی آلمان: این ویزا مناسب دانشجویانی است که برای تحصیل در یکی از دانشگاه های آلمان پذیرش گرفته‌اند. در ادامه این مطلب در مورد این ویزا صحبت خواهیم کرد.
• ویزای متقاضی دانشجوی آلمان: این ویزا برای افرادی است که شخصا باید برای یک دوره دانشگاهی درخواست دهند. اما باید بگوییم که تحصیل تمام وقت با این ویزا در آلمان ممکن نیست.
• ویزای دوره زبان آلمانی: این ویزا برای افرادی است که می‌خواهند در آلمان دوره زبان آلمانی را بگذرانند.

مدت اعتبار ویزای تحصیلی آلمان چقدر است؟

ویزای تحصیلی آلمان معمولا در ابتدا بین 3 تا 6 ماه صادر می‌شود. سپس دانشجویان باید در این دوره به آلمان مهاجرت کرده و تشریفات رسمی تحصیلی خود را انجام دهند. پس از آن، دانشجویان باید برای دریافت مجوز اقامت تحصیلی که متناسب با دوره آموزشی آن‌ها صادر می‌شود، درخواست دهند. بسته به نیاز، مجوز اقامت نیز قابل تمدید است.

دریافت ویزای دانشجویی آلمان چقدر زمان می‌برد؟

با توجه به حجم بالای درخواست‌های مهاجرت تحصیلی به آلمان، طبیعی است که مدت زمان پردازش درخواست‌ها کمی طولانی شود. اما در حالت کلی و در صورتی که متقاضیان تمامی مدارک و شرایط لازم برای اخذ ویزای تحصیلی را داشته باشند، این پروسه حداقل 25 روز تا حداکثر 6 ماه طول خواهد کشید.

آشنایی با دوره‌های تحصیل در آلمان

قبل از اقدام برای اخذ ویزای تحصیلی آلمان و پذیرش از دانشگاه‌، نیاز است که اطلاعات کاملی در زمینه شرایط تحصیلی در این کشور داشته باشیم. البته درست است که شرایط پذیرش در دانشگاه‌های مختلف آلمان متناسب با رشته‌ مختلف است؛ اما در حالت کلی می‌توان قوانین و شرایط عمومی را بررسی کرد.

تحصیل در آلمان در مقطع دبیرستان

برای تحصیل در آلمان به ویژه در مقطع دبیرستان‌، باید بدانید که دوره متوسطه به دو بخش کلی دوره اول و دوم تقسیم می‌شود. مدارس دوره متوسطه، به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند که انتخاب از میان آنها بستگی به اهداف دانش آموزان دارد. در ادامه این 4 دسته را معرفی می کنیم.

دبیرستان‌های Gymnasium برای تحصیل در دانشگاه‌های داخلی آلمان

این دسته از دبیرستان‌ها برای دانش آموزانی است که قصد دارند بعد از پایان دوره متوسطه در دانشگاه‌های آلمان تحصیل کنند. سختگیری‌ها و آموزش‌های ویژه‌ای در این دسته از دبیرستان‌ها برای دانش آموزان در نظر گرفته شده است. دبیرستان‌های Gymnasium از مقطع پنجم تا سیزدهم ادامه پیدا می‌کنند.

البته در این سال‌ها یک آزمون به نام Abitur، در جهت آمادگی برای ورود به دانشگاه برگزار می‌شود. دانش آموزانی که بتوانند در این آزمون موفق شوند و دیگر شرایط لازم برای تحصیل در دانشگاه‌ را داشته باشند می‌توانند ادامه تحصیل دهند. همچنین فارغ التحصیلان این دسته از دبیرستان‌ها می‌توانند برای تحصیل دروس خاص در سطح پیشرفته‌تر اقدام کنند که اصطلاحا به این دوره‌ها Leistungskurs می‌گویند.

دبیرستان‌های Realschule برای افزایش مهارت دانش آموزان

تحصیل در این دسته از دبیرستان‌های آلمان بسیار رایج است. این نوع دبیرستان‌ها در آلمان بیشتر به دنبال آموزش مهارت به دانش آموزان هستند. دبیرستان‌های  Realschule سبک رسمی ندارند و بیشتر محیطی مانند محیط‌های دانشگاهی دارند. مهارت‌هایی مانند زبان‌های مختلف، مهارت‌های فنی، هنری و دیگر دروس در این دبیرستان‌ها به دانش آموزان تدریس می‌شود. مدرک پایان دوره دبیرستان‌های Realschule نوعی دیپلم است که دیپلم Realschulabschluss نام دارد. این مدرک به دانشجویان این امکان را می‌دهد تا دوره‌های آموزشی، دوره‌های فنی و حرفه‌ای و کارآموزی در شرکت‌ها را پشت سر بگذارند.

نکته حائز اهمیت در دبیرستان‌های Realschule این است که دانش آموزان می‌توانند به دبیرستان‌های Gymnasium انتقالی بگیرند و در آزمون تعیین سطح دانشگاه‌ها ثبت نام کنند. این دبیرستان‌ها از سن 10 سالگی تا 15 سالگی آموزش‌های خود را به دانش آموزان ارائه می‌دهند؛ اما دانش آموزان از سن 15 تا 18 سالگی نیز می‌توانند در دوره‌های تکمیلی دبیرستان‌های مهارت محور آلمان شرکت کنند.

دبیرستان‌های Hauptschule؛ راهی برای ورود سریع به بازار کار

این نوع دبیرستان‌ها مستقیما دانش آموزان را وارد بازار کار می‌کنند. در این دوره دانش آموزان از سن 10 تا 16 سالگی آموزش‌های تخصصی فنی را فرا می‌گیرند و بعد از آن مستقیما برای کار به صنایع، شرکت‌ها و دیگر مشاغل معرفی می‌شوند. دانش آموزان با داشتن مدرک دیپلم دبیرستان‌های Hauptschule نمی‌توانند در آزمون‌های تعیین سطح دانشگاه‌ها شرکت کنند.

مدارس مجتمع (Gesamtschule) یا کامل

نوعی از دبیرستان‌های آلمان است که می‌توان گفت تجمیعی از دبیرستان‌های Hauptschule و Realschule است. هدف این نوع مدارس ایجاد مدرسه‌ای یکپارچه با آموزش‌های کامل به دانش آموزان است. مدرک نهایی این دوره نوعی دیپلم به نام Hauptschulabschluss است که با اخذ آن دانش آموزان هم می‌توانند در دوره‌های کارآموزی و فنی حرفه‌ای و هم در آزمون تعیین سطح دانشگاه‌ها شرکت کنند.

تحصیل در کالج‌های آلمان؛ پیش نیازی برای ورود به دانشگاه‌ها

• مدت دوره: 1 ساله
• هزینه تحصیل: در کالج‌های دولتی رایگان
• شرایط ورود: 12 سال تحصیل در دوره متوسطه

هدف از تحصیل در دوره کالج، آشنایی بیشتر دانشجویان با فضای دانشگاه و رشته مدنظر است. البته دوره کالج فرصت خوبی برای تسلط بیشتر روی زبان آلمانی فراهم می‌کند. از طرفی دیگر یکی از معیارهای ورود به دانشگاه‌ها در آلمان 13 سال تحصیلات در دوران متوسطه است. این در حالی است که در ایران دوران تحصیلات متوسطه به علاوه پیش دانشگاهی، 12 سال است. از این رو متقاضیانی که قصد تحصیل در مقطع کارشناسی در آلمان را دارند، باید یک سال در کالج آموزش ببینند.

باید اشاره کنیم که هزینه تحصیل در دوره کالج رایگان است. البته در مواردی موسسات آموزشی برخی از هزینه‌های حمل و نقل در محدوده کالج را نیز پوشش می‌دهند. به همین علت گذراندن دوره کالج با توجه به رایگان بودن آن، فرصتی بسیار خوب برای آشنایی بیشتر دانشجویان با کشور و سیستم آموزشی آلمان است.

نکته: هزینه تحصیل در کالج‌های خصوصی تقریبا بین 10000 تا 20000 یورو در سال است.

شرایط تحصیل در کالج‌های آلمان

برای ورود به کالج‌های آلمان متقاضیان باید شرایط زیر را داشته باشند:

• پذیرش تحصیلی از یک کالج معتبر آلمان
• قبولی در آزمون ورودی Aufnahmeprufung
• دریافت ویزای تحصیلی آلمان

توجه داشته باشید آزمون ورودی دارای سوالاتی در حوزه زبان آلمانی، ریاضیات و فیزیک است.

تحصیل لیسانس در آلمان

مدت دوره: 3 تا 4 سال

هزینه تحصیل: در دانشگاه‌های دولتی رایگان

شرایط ورود: 13 سال تحصیلات متوسطه

لیسانس در آلمان بین 3 تا 4 سال (6 تا 8 ترم) ارائه می‌شود و پس از پایان تحصیل دانشجویان مدرک B.Sc دریافت خواهند کرد. باید اشاره کنیم که نوع دانشگاه‌ها در آلمان با توجه به رشته‌های تحصیلی مختلف است.

دانشگاه‌ها به حوزه‌های تحقیقاتی و پژوهشی، مهندسی، عملی و کاربردی و هنر تقسیم‌بندی می‌شوند.

• دانشگاه‌های تحقیقاتی و پژوهشی: بر جنبه‌های تحقیق و پژوهش تاکید دارند.
• مهندسی: مختص رشته‌های مهندسی است که ارتباط نزدیکی با دنیای صنعت و کار دارند.
• عملی و کاربردی: برای رشته‌های عملی و کاربردی مانند مهندسی، اقتصاد و مالی است.
• هنر و موسیقی: برای رشته‌های هنر و موسیقی است.

شرایط مهاجرت تحصیلی به آلمان در مقطع لیسانس چیست؟

از شرایط تحصیل در آلمان در مقطع لیسانس می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• اخذ پذیرش از یک دانشگاه در مقطع کارشناسی
• دریافت ویزای تحصیلی آلمان
• 13 سال تحصیل در دوره متوسطه یا 12 سال در دوره متوسطه و 1 سال دوره کالج
• زبان آلمانی سطح B1

تحصیل کارشناسی ارشد در آلمان

مدت دوره: 1 تا 2 سال

هزینه تحصیل: در دانشگاه‌های دولتی رایگان

شرایط ورود: داشتن مدرک لیسانس

یکی از پرطرفدارترین مقاطع تحصیلی برای مهاجرت، فوق لیسانس است. به همین علت پذیرش در دانشگاه‌های آلمان در مقطع کارشناسی ارشد، به ویژه رشته‌های پرطرفدار، حالت رقابتی به خود گرفته است. یکی از علل پرطرفدار بودن این مقطع تحصیلی در آلمان، ارائه دروس به زبان انگلیسی است. به همین علت ارائه مدرک زبان انگلیسی تافل یا آیلتس برای متقاضیان اجباری است. البته برای رشته‌هایی که به زبان آلمانی ارائه می‌شوند، حداقل مدرک زبان آلمانی B1 نیاز است.

شرایط مهاجرت تحصیلی به آلمان در مقطع کارشناسی ارشد

متقاضیان تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان برای پذیرش در دانشگاه‌های این کشور باید شرایط زیر را داشته باشند:

• مدرک دیپلم (12 سال دوره متوسطه)، پیش دانشگاهی (یا 1 سال کالج) و مدرک لیسانس
• مدرک زبان انگلیسی (آیلتس 6.5 به بالا) یا مدرک زبان آلمانی B1
• معدل بالای 14 تا 15

داشتن سابقه کار، تحقیق و پژوهش یا دوره‌های آموزشی مربوط به رشته تحصیلی برای دانشجویان مزیت به حساب می‌آید. با توجه به رایگان بودن این مقطع تحصیلی و کیفیت بالای آموزش در آلمان، تقاضا برای پذیرش در این مقطع تحصیلی در دانشگاه‌های آلمان بسیار بالا است. از همین رو متقاضیان باید تمامی شرایط خواسته شده را به بهترین نحوه ممکن داشته باشند.

تحصیل دکتری در آلمان

مدت دوره: بین 3 تا 5 سال

هزینه: بین 300 تا 3000 یورو

تحصیل دکتری در کشور آلمان برای دولت و مراکز آموزشی این کشور بسیار مهم است و دانشجویان این مقطع جایگاه ویژه‌ای در نظام آموزشی دارند. از همین رو در اغلب دوره‌های دکتری دانشجویان حقوق دریافت می‌کنند. باید اشاره کنیم که متقاضیان برای ورود به دوره دکتری از دو طریق می‌توانند اقدام کنند:

1. اقدام به صورت انفرادی: در این حالت متقاضیان با داشتن رزومه تحصیلی کامل، انجام تحقیقات و پژوهش‌های مختلف در حوزه تحصیلی و جلب نظر یک استاد راهنما در آلمان، می‌توانند برای تحصیل در دوره دکتری اقدام کنند.
2. اقدام به صورت گروهی: در این روش چندین دانشجو به صورت گروهی با گروهی از اساتید راهنما هماهنگ شده و از آن‌ها در پروژه تحصیلی و پژوهشی خود راهنمایی دریافت می‌کنند. تمام دانشجویان عضو این گروه باید پروپوزال یا رساله‌ای منسجم داشته باشند.

گفتنی است که جلب کردن نظر اساتید راهنما در آلمان و تایید گرفتن از آن‌ها کار بسیار سختی است. به همین دلیل دانشجویان باید رزومه تحصیلی پرباری داشته باشند.

شرایط لازم برای تحصیل دکتری در آلمان

اخذ پذیرش از دانشگاه‌های آلمان در مقطع دکتری کار سختی است اما نشدنی نیست. برای اخذ پذیرش دانشجویان در مقطع دکتری حداقل شرایط زیر لازم است:

• مدرک کارشناسی ارشد با نمرات بالا
• پروپوزال کامل و دقیق در حوزه تحصیلات
• تسلط بر زبان انگلیسی یا آلمانی
• اخذ تاییدیه همکاری با یک استاد راهنما
• دریافت پذیرش از دانشگاه

متقاضیان باید تمامی این شرایط را در سطح عالی داشته باشند. البته انجام تحقیقات علمی، چاپ مقالات یا کتاب برای دانشجویان مزیت به حساب می‌آید.

شرایط و مدارک لازم برای تحصیل در آلمان

علاوه بر شرایط گفته شده برای هر مقطع تحصیلی، لازم است که در مورد شرایط و مدارک کلی مهاجرت تحصیلی به آلمان اطلاعاتی داشته باشیم. در ادامه مدارک لازم برای اخذ ویزای تحصیلی آلمان را معرفی می کنیم.

پیدا کردن دانشگاه، اخذ پذیرش از آن و ارائه برنامه تحصیلی

شاید ارائه برنامه تحصیلی خیلی ضروری نباشد اما تا زمانی که متقاضیان نتوانند از یک دانشگاه پذیرش بگیرند، نمی‌توانند برای دریافت ویزای دانشجویی اقدام کنند. شرایط پذیرش هر دانشگاه و حتی رشته‌های مختلف بسیار متفاوت است. از همین رو نمی‌توان شرایطی پایه را برای پذیرش در دانشگاه‌ها عنوان کرد. اما یک سری شرایط عمومی هستند که در قسمت معرفی مقاطع تحصیلی مشخص شده‌اند. برای اطلاع از شرایط دانشگاه مد نظر به سایت دانشگاه مراجعه کنید.

به عنوان مثال برای پذیرش در دانشگاه‌های آلمان، مدرک تحصیلی متقاضی باید توسط دانشگاهی که انتخاب کرده به رسمیت شناخته شود. به عبارتی دیگر متقاضی باید مدرک ورود به دانشگاه را داشته باشد که به آن Hochsch ulzugangs berechtigung یا به اختصار HZB می‌گویند که با نام Abitur نیز شناخته می‌شود. اگر گواهی پایان تحصیل متقاضیان در آلمان به رسمیت شناخته نشود، باید در یک دوره مقدماتی یک ساله به نام Studienkolleg شرکت کنند.

البته برخی دانشگاه‌ها یک آزمون استعدادیابی به نام TestAS از متقاضیان می‌گیرند. این آزمون برای دانشجویان بین المللی از کشورهای غیر اتحادیه اروپا طراحی شده است که می‌خواهند در یک برنامه کارشناسی در آلمان ثبت نام کنند.

شرایط زبان نیز جزو معیارهای پذیرش دانشگاه است. اگر برنامه تحصیلی متقاضیان کاملا به زبان آلمانی ارائه شود، باید مدرکی دال بر تسلط به زبان آلمانی ارائه دهند. از طرف دیگر، اگر دوره تحصیلی به زبان انگلیسی تدریس می‌شود و زبان مادری متقاضیان انگلیسی نباشد، باید نمرات آیلتس یا تافل را ارائه دهند.

نکته: برخی از مدارس بازرگانی در آلمان ممکن است از متقاضیان آزمون GMAT بگیرند.

مدارک درخواستی دانشگاه برای بررسی وضعیت متقاضیان

مدارکی که متقاضیان برای اخذ پذیرش از دانشگاه‌های آلمان نیاز دارند، با برخی مدارک مورد نیاز برای ویزای تحصیلی مشترک است. اما برای اخذ ویزای تحصیلی و پذیرش از دانشگاه‌های آلمان به مدارک خاصی نیاز است. در جدول زیر لیست مدارک مورد نیاز برای هر دو مورد مشخص شده است:

اثبات منابع مالی برای تحصیل و زندگی در آلمان

اگر شهروند کشورهایی هستید که برای تحصیل در آلمان به ویزای دانشجویی نیاز دارند، هنگام درخواست ویزای خود، باید مدرکی مبنی بر تمکن مالی (Finanzierungsnachweis) ارائه دهید. تمکن مالی مشخص شده از سال 2023 برای دانشجویان بین المللی حداقل 11208 یورو در سال است.

بهترین راه برای ارائه مدرک اثبات منابع مالی در سفارت آلمان از طریق حساب مسدود شده است. اما روش‌های اثبات تمکن مالی متقاضیان از طریق مشخصات مالی والدین، ضمانت یک شخص مقیم آلمان، ضمانت نامه بانکی یا بورسیه تحصیلی است.

اخذ بیمه سلامت برای دریافت ویزای تحصیلی آلمان

دریافت بیمه سلامت برای تمامی دانشجویان بین‌المللی در آلمان اجباری است. البته متقاضیانی که از کشورهای عضو اتحادیه اروپا یا منطقه اقتصادی اروپا به آلمان مهاجرت می‌کنند، در صورت داشتن بیمه اجتماعی، می‌توانند از آن بیمه در آلمان استفاده کنند. مبلغ بیمه درمانی عمومی در آلمان به صورت ماهانه حدود 120 یورو است.

مهلت ثبت نام در دوره‌های تحصیلی

مهلت ثبت نام و پذیرش در دانشگاه‌های آلمان به صورت زیر است:

• ترم تابستانی: ارسال درخواست تا قبل از 15 ژانویه هر سال
• ترم زمستانی: ارسال درخواست تا قبل از 15 جولای هر سال

دانشجویان برای اخذ پذیرش از دانشگاه‌های آلمان باید در این دوران پرونده خود را تکمیل کرده و درخواست را ارسال کنند.

معرفی بهترین دانشگاه‌های آلمان

کشور آلمان یکی از قدیمی‌ترین مقصدهای مهاجرت تحصیلی در جهان است که دانشگاه‌های آن برای قرن‌ها میزبان افراد مستعد از سراسر جهان بوده است. بسیاری از مکتب‌های فکری همچون مکتب فرانکفورت یا مارکسیسم از این دانشگاه‌ها آغاز شده و برخی از بزرگ‌ترین نوابغ علمی تاریخ همچون هایزنبرگ، انیشتین و شرودینگر در این کشور تحصیل کرده‌اند. 11 دانشگاه این کشور در رتبه جهانی زیر 200 قرار داشته و از نظر معیارهایی چون اعتبار آکادمیک، اعضای هیئت علمی، مرجع‌های علمی مقالات، تعداد دانشجویان بین‌المللی و درصد استخدام فارغ‌التحصیلان در ردیف بهترین‌های جهان قرار دارند.

بهترین دانشگاه‌های آلمان در سال 2024 میلادی بر اساس سیستم رتبه‌بندی QS عبارتند از:

میزان رقابت برای پذیرش در دانشگاه‌های برتر، به ویژه در رشته‌های خاص بسیار زیاد است. به همین دلیل متقاضیان باید رزومه تحصیلی و پرونده مهاجرتی خود را تقویت کنند تا بتوانند از این دانشگاه‌ها پذیرش بگیرند. یکی از راه‌های تقویت پرونده مهاجرتی، تکمیل تمامی شرایط و مدارک خواسته شده، پر کردن با دقت فرم‌های درخواستی و نحوه ارائه پرونده به اداره مربوطه است. البته ریزه‌کاری‌های دیگری نیز نیاز است که تنها کارشناسان خبره حوزه مهاجرت از آن‌ها باخبر هستند.

هزینه تحصیل در آلمان چقدر است؟

تحصیل در اغلب دانشگاه‌های آلمان در مقطع کالج، لیسانس و کارشناسی ارشد رایگان است. پس متقاضیان تحصیل در آلمان می‌توانند دانشگاه‌هایی را انتخاب کنند که تحصیل در آنجا برای آن‌ها هزینه‌ای نداشته باشد. در این حالت تنها باید هزینه‌های زندگی خود در آلمان و برخی هزینه‌های جانبی تحصیل را پرداخت کنند.

نکته: تحصیل در دانشگاه‌های دولتی صرفا برای دوره‌ها و رشته‌هایی که به زبان آلمانی ارائه می‌شوند، رایگان است. متقاضیان تحصیل در آلمان به زبان انگلیسی باید شهریه پرداخت کنند.

در حالت کلی شهریه مقاطع تحصیلی مختلفی در آلمان به صورت زیر است:

دانشگاه‌های آلمان اغلب دولتی بوده و تعداد کمی از آن‌ها به صورت خصوصی در حال فعالیت هستند. شهریه در دانشگاه‌های خصوصی با توجه به رشته‌های مختلف متفاوت است.

نکته: دانشگاه‌های دولتی نیز، کاملا رایگان نبوده و هزینه‌ای را بابت خدمات دولتی و هزینه‌های ثبت نام از متقاضیان اخذ می‌کنند. این هزینه برای هر ترم حداکثر 250 یورو است.

شهریه برخی از دانشگاه‌های آلمان در سال 2024

در سال 2024 متوسط شهریه برترین دانشگاه‌های آلمان به صورت زیر بوده است:

باید اشاره کنیم که شهریه رشته‌ها و دانشگاه‌های مختلف متغیر است. در این حالت ممکن است شهریه رشته انتخابی شما از مبالغ گفته شده کمتر یا بیشتر شود.

هزینه تحصیل در آلمان بر اساس رشته تحصیلی

میزان شهریه دانشگاه‌ها در رشته‌های مختلف متفاوت است. حال باید اضافه کنیم که این شهریه در دانشگاه‌های دولتی و خصوصی نیز متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال شهریه برخی رشته‌ها در دانشگاه‌ها دولتی و خصوصی به صورت زیر است:

امکان تغییر در این هزینه‌ها وجود دارد؛ زیرا تمامی شهریه‌های گفته شده در جدول به صورت میانگین هستند.

هزینه مهاجرت تحصیلی به آلمان؛ هزینه اخذ ویزای دانشجویی

هزینه ویزای دانشجویی آلمان بین 75 یورو برای بزرگسالان و 37.5 یورو برای افراد زیر سن قانونی است. این هزینه هنگام ارسال درخواست باید به صورت آنلاین پرداخت شود. در کنار هزینه‌های ویزا برای اجازه اقامت در آلمان، به صورت سالانه باید هزینه‌ای پرداخت شود که سالانه حدود 110 یورو است. البته هزینه‌های دیگری برای اخذ ویزای دانشجویی نیاز است که عبارتند از:

• پرداخت شهریه دانشگاه در صورت نیاز
• هزینه‌های جمع آوری مدارک و ترجمه رسمی
• هزینه بیومتریک
• هزینه بیمه درمانی (به صورت متوسط حدود 120 یورو)

با توجه به این هزینه‌ها می‌توان گفت که هزینه تحصیل در آلمان بسیار مناسب است.

هزینه‌های زندگی دانشجویی در آلمان چقدر است؟

همانطور که گفته شد تحصیل در آلمان به صورت رایگان برای دانشجویان بین‌المللی امکان پذیر است. اما دانشجویان باید هزینه‌های زندگی را خودشان پرداخت کنند. به صورت متوسط هزینه زندگی دانشجویی در شهرهای بزرگ آلمان مانند برلین، فرانکفورت و دوسلدورف بین 900 تا 1400 یورو در ماه است. از طرفی باید گفت که هزینه‌های زندگی دانشجویی در هر شهر آلمان با شهر دیگر متفاوت است. به عنوان مثال هزینه زندگی در شهرهای کوچک آلمان مانند هانوفر یا فرایبورگ بین 750 تا 1100 یورو در ماه است.

متوسط هزینه‌های زندگی در آلمان به صورت زیر است:

دانشجویان برای کاهش هزینه‌های زندگی خود می‌توانند هزینه‌های خود را مدیریت کرده یا کار پاره وقت انجام دهند.

اسکان در آلمان برای دانشجویان؛ شرایط زندگی دانشجویی در آلمان

دانشجویان بین المللی در آلمان می‌توانند از خوابگاه‌های دانشجویی، آپارتمان‌های خصوصی و آپارتمان‌های مشترک (WG) استفاده کنند. بهترین و کم هزینه‌ترین روش اسکان، استفاده از خوابگاه‌های دانشجویی است. زیرا اجاره خانه بیشترین سهم را در سبد هزینه‌های زندگی به خود اختصاص می‌دهد. متوسط هزینه اجاره در آلمان به صورت ماهانه 530 یورو است. در حالی که هزینه خوابگاه‌های دانشجویی به طور متوسط حدود 234 یورو یا آپارتمان‌های مشترک حدود 280 یورو است.

نکته: دانشجویان ظرف دو هفته پس از ورود به آلمان باید آدرس محل زندگی خود را در اداره ثبت محلی به ثبت برسانند.

اخذ بورسیه تحصیلی در آلمان

هزینه تحصیل در آلمان در مقایسه با بسیار از کشورهای اروپایی  و آمریکایی بسیار مناسب است. حتی با این وجود هم برخی از دانشگاه‌های آلمان به دانشجویان بورسیه تحصیلی می‌دهند. در جدول زیر معروف‌ترین و بهترین بورسیه‌های تحصیلی در آلمان را معرفی خواهیم کرد.

برای یافتن انواع بورسیه‌ها از روش‌های زیر استفاده کنید.

نحوه پیدا کردن بورسیه تحصیلی در آلمان

برای یافتن بورسیه‌های تحصیلی در آلمان می‌توانید در Mastersportal جستجو کنید. سایر منابع معتبر با اطلاعات به‌روز در مورد بورسیه‌ها و کمک‌های مالی در آلمان عبارتند از:

• بورس تحصیلی Studyportals

• وب سایت رسمی دانشگاه مد نظر
• دریافت مشاوره از کارشناسان حوزه مهاجرت در ایران

کارشناسان حوزه مهاجرت به دلیل تجربه بالا در زمینه مهاجرت تحصیلی و اخذ پرونده‌های مختلف، به راحتی می‌توانند متقاضیان را راهنمایی کنند. در همین راستا کارشناسان مجموعه مهاجرتی ادب ویزا با بیش از 10 سال سابقه فعالیت در حوزه مهاجرت تحصیلی آماده ارائه خدمات مشاوره‌ای و اخذ پرونده شما عزیزان هستند.

مجوز کار برای دانشجویان بین المللی در آلمان

بیش از 60 درصد از دانشجویان بین المللی در آلمان برای تامین هزینه‌های زندگی خود به کار پاره وقت تمایل دارند. از جمله راه‌های تامین هزینه‌های تحصیل در آلمان شامل بورسیه تحصیلی، درآمد والدین، وام‌های دانشجویی، پس انداز شخصی و کار پاره وقت است. اما بهترین انتخاب، کار پاره وقت است.

دانشجویان بین‌المللی برای اخذ مجوز کار پاره باید شرایط زیر را داشته باشند:

• سن دانشجو باید بالای 18 سال باشد.
• دانشجویان بین المللی در آلمان می‌توانند تا 120 روز کامل یا 240 نیم روز از سال را کار کنند.
• کار به عنوان دستیار پژوهشی یا دستیار دانشجو در دانشگاه محل تحصیل جزو ساعات کاری محسوب می‌شود.
• دانشجویان با ویزای آلمان می‌توانند در طول تعطیلات دانشگاهی خود به صورت تمام وقت در آلمان کار کنند.
• اجازه کار کردن بیشتر از ساعت کاری تعیین شده وجود دارد. کسانی که قصد دارند بیش از 120 روز کار کنند باید مجوز خاصی دریافت کنند. اداره ثبت نام خارجیان [Ausländerbehörde] و آژانس کاریابی محلی [Agentur für Arbeit] این مجوزها را صادر می‌کنند.

نکته 1: توجه داشته باشید که حتی کارآموزی بدون دستمزد در طول تعطیلات ترم، کار روزمره در نظر گرفته می‌شود و از مانده اعتبار 120 روزه کسر خواهد شد. البته کارآموزی اجباری در دوره تحصیلی، بخشی از دوره تحصیلی است و جزء کار به حساب نمی‌آید.

نکته 2: توصیه می‌شود دانشجویانی که قصد انجام کار پاره وقت دارند، در شغلی مرتبط با رشته تحصیلی خود کار پیدا کنند. به این ترتیب نه تنها از نظر تامین هزینه‌های زندگی سود خواهند برد، بلکه می‌توانند از تجربه کاری برای تقویت رزومه خود استفاده کنند.

آیا همسر دانشجویان بین المللی امکان کار کردن در آلمان را دارند؟

به طور کلی، همسر دانشجویان بین المللی در آلمان حقوقی برابر با شخص اصلی خواهند داشت. بنابراین، اگر دانشجو در آلمان حق کار داشته باشد، همسر او نیز این حق را دارد. اما توجه داشته باشید که فقط دارندگان مجوز کار در آلمان می‌توانند برای ویزای وابسته اقدام کنند.

اقامت دائم پس از تحصیل در آلمان

ویزای تحصیلی آلمان از جمله ویزاهای مهم و بسیار با ارزش در این کشور است؛ چرا که می‌تواند بعد از مدتی منجر به اخذ اقامت دائم آلمان شود. به بیان واضح‌تر، هر دانشجوی بین‌المللی پس از تحصیل در آلمان و فارغ‌التحصیلی از دانشگاه بین 12 تا 18 ماه مهلت دارد تا شغلی پیدا کند. اگر دانشجو موفق به پیدا کردن شغل مناسب شود، می‌تواند برای اخذ مجوز کار اقدام کرده و ویزای خود را تمدید کند. در این حالت کارت آبی اتحادیه اروپا را دریافت خواهد کرد. البته اگر متقاضی شرایط زیر را داشته باشد:

• شهروند اتحادیه اروپا نباشد.
• کاری که پیدا کرده است، در حوزه تحصیلاتی باشد که در آلمان گذرانده است (شغل مرتبط با رشته تحصیلی).
• بتواند سالانه با شغل خود حداقل 53000 یورو درآمد کسب کند.

مدت اعتبار کارت آبی اتحادیه اروپا 4 سال است که دارندگان آن می‌توانند قبل از اتمام اعتبار آن برای اقامت دائم درخواست دهند. پس می‌توان گفت که امکان اخذ اقامت دائم آلمان پس از تحصیل وجود دارد. اخذ اقامت دائم (Settlement Permit) پس از تحصیل برای افرادی است که چندین سال در این کشور زندگی کرده باشند. شرایط کلی اخذ اقامت دائم پس از تحصیل در آلمان عبارتند از:

• تحصیل و فارغ‌التحصیلی در این کشور
• حداقل 2 سال کار کردن در رشته تحصیلی مرتبط در آلمان
• پرداخت حق بیمه بازنشستگی و مالیات‌های مربوطه
• نداشتن سوء سابقه کیفری

با داشتن این شرایط به راحتی می‌توان اقامت دائم آلمان را اخذ کرد.

اطلاعات مورد نیاز از سفارت آلمان در تهران

آدرس سفارت آلمان: تهران - خیابان فردوسی پلاک 324 و 320

شماره فکس: 00982139991960

شماره تماس: 00982139990000

ساعات کار بخش ویزا: یک شنبه تا پنج شنبه از ساعت 06:45 تا 14:30 با تعیین وقت قبلی انجام می‌گردد.

ساعات کار بخش تایید مدارک: یکشنبه تا پنجشنبه از ساعت 07:30 تا 10:30 با تعیین وقت قبلی انجام می‌گردد.

آدرس بخش حقوقی و کنسولی: تهران، خیابان بخارست، خیابان هشتم، پلاک 7، ساختمان آرین

شماره تلفن بخش حقوقی و کنسولی: 0098-21-88757561

ساعات کار بخش حقوقی و کنسولی: روزهای یکشنبه تا پنج‌شنبه از ساعت 11 الی 12

بهترین مقاصد تحصیلی جایگزین برای آلمان کدامند؟

با توجه به هزینه‌های پایین تحصیل در آلمان، مهاجرت به این کشور برای دانش آموزان و دانشجویان بسیار ایده‌آل است. اما هیچ کشوری بی عیب و نقص نیست. به عنوان مثال یکی از نکاتی که اغلب افراد را از مهاجرت تحصیلی به آلمان منصرف می‌کند، یادگیری سخت زبان آلمانی است. از دیگر معایب مهاجرت به آلمان می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• اخذ پذیرش از دانشگاه‌های آلمان سخت است؛ زیرا نظام آموزشی این کشور در اغلب موارد رایگان است. دولت آلمان برای اعطای پذیرش به دانشجویان بین‌المللی شرایط خاصی را در نظر دارد.
•  تطبیق با فرهنگ و قانون این کشور همانند زبان آن است. در واقع آشنایی کامل و تطبیق خود با نحوه رفتار، فرهنگ، آداب و رسوم کاری، اجتماعی و قوانین شهری آلمان و همچنین ورود به دل جامعه در قالب صمیمانه‌تر مانند ورود به اکیپ‌های دوستانه و مواردی دیگر نظیر آن برای مهاجران سخت‌ است.
• هزینه‌های زندگی در آلمان، به ویژه شهرهای بزرگ با درآمد مهاجرین تناسب ندارد.
• میزان مالیات در آلمان بسیار بالا است.
• هزینه درمان در این کشور بسیار زیاد است. همچنین دسترسی به پزشک متخصص و درمان‌های ضروری دشوار است.
• سیستم اداری آلمان به صورت کلاسیک اداره شده و نسبت به پیشرفت‌های صنعتی آن، تغییرات چندانی نداشته است.
• قوانین در این کشور به صورت سخت‌گیرانه اعمال می‌شوند.

با توجه به این موارد، اغلب متقاضیان مهاجرت تحصیلی، به دنبال پذیرش از کشورهای دیگر هستند. از بهترین کشورهایی که برای مهاجرت تحصیلی در بین متقاضیان ایرانی محبوبیت دارند می‌توانیم به کانادا، استرالیا، آمریکا، قبرس شمالی و نیوزلند اشاره کنیم.

مشاوره رایگان تحصیل در آلمان با مجموعه ادب ویزا

تصمیم مهمی مانند مهاجرت تحصیلی نیاز به بررسی‌های مختلفی دارد. اینکه متقاضی کدام دانشگاه، رشته تحصیلی یا شهر را برای تحصیل انتخاب کند، نیازمند داشتن اطلاعات جامعی از کشور و سیستم آموزشی آن است. به دست آوردن این اطلاعات در مدت کوتاه، کار بسیار سختی است که از حوصله افراد زیادی خارج است. بهترین راه‌حل ممکن مشورت با مشاورین حوزه مهاجرت است.

یکی از بهترین مجموعه‌های مهاجرتی در ایران، مجموعه ادب ویزا است. این مجموعه با بیش از 10 سال سابقه کاری در حوزه مهاجرت تحصیلی و اعزام دانشجویان به خارج از کشور، آماده ارائه مشاوره تخصصی و اقدام برای تشکیل پرونده مهاجرتی است. کادر مجرب موسسه مهاجرتی ادب ویزا به صورت تخصصی در زمینه مهاجرت تحصیلی به کشورهای کانادا، استرالیا، آمریکا، قبرس شمالی و نیوزلند فعالیت دارند. همچنین باید گفت که فعالیت تخصصی و تمرکز بیشتر این مجموعه روی مهاجرت و اخذ ویزا در زمینه تحصیل در کانادا و تحصیل در استرالیا است. برای مشاوره و کسب اطلاعات کامل درباره مهاجرت تحصیلی و اخذ مشاوره رایگان، رزرو وقت مشاوره تخصصی یا اقدام برای تشکیل پرونده قوی مهاجرتی می‌توانید با مشاوران و کارشناسان ما در تماس باشید: 02171400111